معادل 60 درصد درآمد نفتی و 10 کشور اروپایی غذا دور می‌ریزیم!

نفيسه ابراهيم‌زاده انتظام 
انتشار اظهارات ديروز رئيس اتاق بازرگاني شيراز در آيين نكوداشت سالروز جهاني غذا در رسانه‌ها باعث شد اسراف ايرانيان در زمينه غذا بعد از يك سال و نيم دوباره به بحث روز تحليلگران اجتماعي و اقتصادي بدل شود. جمله «‌مردم ايران معادل ۶۰درصد درآمد نفتي كشورشان و به اندازه ۱۰ كشور اروپايي مواد‌غذايي به سطل زباله مي‌ريزند‌» اين مقام آگاه نقطه عطف اظهارات وي به شمار مي‌رود. بهار سال گذشته سازمان جهاني خواروبار و كشاورزي (فائو) با اعلام سهم 35 ميليون تني دورريز سالانه غذا در ايران كه معادل 2/7 درصد مجموع 1/3 ميليارد تن غذاي هدر رفته در جهان است، كشورمان را در رديف مسرف‌ترين كشورهاي دنيا در حوزه غذا قرار داده بود.       ما ايراني‌ها در مصرف بدون الگوي هر چيزي تقريباً حرفي براي گفتن داريم. حالا اين هر چيز دامنه‌اي از آب، سوخت، ‌وقت و غذا را در‌بر‌مي‌گيرد. بخشي از اين رفتار بدون الگو به زمينه‌هاي جامعه شناختي، بخشي روانشناختي و برخي ديگر به شرايط ايجاد و تثبيت مدنيت در كشورمان برمي‌گردد. قرار گرفتن در نقطه جغرافيايي بهره‌مند از مواهب زيستي از طرفي و قدمت تاريخي مدنيت در آن از سوي ديگر باعث شده هيچ‌گاه نياز به الگوبندي رفتار مصرفي در كشور ما احساس نشود. 
اما در دهه‌هاي اخير و حاكم شدن معادلات و رقابت‌هاي اقتصادي بر مناسبات سياسي و ديپلماتيك ديگر نمي‌توان نسبت به رفتارهاي اجتماعي و فردي در جامعه بي‌تفاوت بود. اين رقابت‌ها به حدي است كه حتي كشورها براي تغيير شرايط به نفع خود دست به ايجاد تغيير و تحول تحميلي يا تزريقي در شيوه زندگي ساير ملل و جوامع مي‌زنند و روي سود اين كار به اندازه‌اي حساب كرده‌اند كه روي آن سرمايه‌گذاري‌هاي كلان هم مي‌كنند. در اين شرايط حالا اگر نه تابع رقابت‌هاي جهاني، اما دست كم پيروي از سنت ناپسند اسراف و بروز زمينه‌هاي مصرف‌زدگي كه در دين ما هم نكوهيده و ناشايست است، قابل بررسي است. در اين بررسي پذيرش اين نكته كه دست و پا زدن رقباي جهاني براي نفوذ كاپيتاليسم و سرمايه‌داري در جامعه ما دست‌كم ظرف نيم قرن اخير موفقيت‌هايي كسب كرده كار را تا حدودي آسان مي‌كند.اظهارات روز گذشته جمال رازقي، رئيس اتاق بازرگاني شيراز در آيين نكوداشت سالروز جهاني غذا گزارش مختصري از بخشي از سبك زندگي وارداتي و رفتارهاي مصرفي بدون الگوي ما است.   ايراني‌ها به اندازه 10 كشور اروپايي دورريز غذا دارند
رازقي در اين مراسم گفت: مردم ايران معادل ۶۰ درصد درآمد نفتي كشورشان و به اندازه ۱۰ كشور اروپايي مواد‌غذايي به سطل زباله مي‌ريزند. وي بيان كرد: بيشترين حجم ضايعات در ايران مربوط به نان، ميوه و سبزيجات و برنج است كه حجم ضايعات مواد‌غذايي در ايران معادل ۳۵ ميليون تن و ارزش ۱۵ ميليارد دلار است، در‌حالي‌كه سالانه در جهان ۹۰۰‌ميليون نفر از گرسنگي رنج مي‌برند و با ضايعات مواد‌غذايي مي‌توان فقر را در جهان ريشه‌كن كرد. رازقي افزود: در كشورهاي در حال توسعه ضايعات غذا بيشتر مربوط به فرآيند برداشت تا فرآوري است و در كشورهاي توسعه يافته بيشترين ضايعات غذا در خرده‌فروشي‌ها و به دست مصرف‌كنندگان نهايي اتفاق مي‌افتد. 


رئيس اتاق بازرگاني شيراز اظهار كرد: تحليل زيان ناشي از ضايعات غذا در ايران در بخش منابع آبي واقعيت‌هاي تكان‌دهنده ديگري را فاش مي‌كند كه ميزان آبي كه براي ضايعات كشاورزي در ايران مصرف مي‌شود، معادل 9/3 دهم ميليارد متر مكعب و معادل كل آب مصرفي مردم كشور و صنايع است.   دشمني دولتي!
رازقي با بيان اينكه در ايران به دليل نداشتن صنعت بازيافت پيشرفته بخش قابل‌توجهي از مواد‌غذايي تلف مي‌شود، اضافه كرد: كاهش ضايعات مواد‌غذايي در درجه اول بايد با ارتقاي فناوري و توسعه صنايع تبديلي و تكميلي در زنجيره توليد كنترل شود و سپس به بحث فرهنگ‌سازي براي مصرف‌كننده نهايي پرداخته شود. وي ادامه داد: صنايع غذايي بيشتر از خودروسازها اشتغال ايجاد مي‌كنند و بر اساس اطلاعات رسمي مركز آمار ايران بيش از ۱۹۰هزار نفر در حوزه صنايع غذايي ايران به فعاليت مشغولند و ميزان صادرات صنايع غذايي ايران 4/5 ميليارد دلار برآورد شده است. فعالان صنايع غذايي كشور اعتقاد دارند تنها با توسعه بازارهاي منطقه‌اي امكان صادرات محصولات غذايي به ميزان ۴۰‌برابر صادرات فعلي به كشورهايي مانند روسيه وجود دارد. 
رازقي تصريح كرد: با اين حال حضور دولت در اين صنعت راه را براي صنايع غذايي ناهموار كرده است، به‌طوري‌كه بخش خصوصي مجالي براي حضور در برخي از بخش‌هاي صنعت غذايي كشور را ندارند. رازقي با بيان اينكه بحران قيمت تمام شده يكي از مسائل مهم افت در صنايع غذايي است، بيان كرد: نظام بانكي و مالياتي از عوامل مؤثر در ايجاد بحران قيمت تمام شده و مشكلات بخش توليد است كه امكان رقابت كالاهاي توليدي را در بازارهاي داخلي و خارجي مي‌گيرد.